دریای کاسپین برای بیشتر ما فرصتی برای آسودن و گوش سپردن به دریای صداست و درباره‌ آثار باستانی‌اش کمتر شنیده‌ایم. خزر علاوه بر بوی نم ساحل، صدای موج‌ها و مه صبحگاهی، بایگانی عظیمی از زندگی بشر و تعامل انسان با آب را در خود جای داده‌است.

به گزارش همشهری ‌آنلاین، تغییرات طولانی‌ مدت سطح آب، فرسایش و رسوب‌گذاری در طی سال‌ها سبب شده بخش‌هایی از سکونت‌ها، اسکله‌ها و کشتی‌ها آرام‌ آرام غرق و دوباره پیدا شوند. شواهد باستان‌شناختی نشان می‌دهد سواحل جنوبی و غربی خزر محل حضور انسان از دوره‌های بسیار کهن بوده‌اند. به مناسبت ۲۱ مرداد، روز ملی دریای کاسپین به دل به دریا می‌زنیم و این بار از تاریخ زیر آب سراغ می‌گیریم.

دریای کاسپین، میزبان ۱۰۰هزارساله

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که از ده‌ها هزار سال پیش انسان‌ها در حاشیه دریای کاسپین سکونت داشته یا از کنار آن گذر کرده‌اند و در اثر نوسان سطح آب دریا یا تغییرات اقلیمی مهاجرت‌ها انجام شده‌است.
حسین رمضان‌پور، باستان‌شناس مازنی که درباره دریای کاسپین تحقیقات زیادی دارد به همشهری می‌گوید: «پژوهش‌های اخیر در ۱۰۰ هزار سال گذشته نشان می‌دهد که ارتباط خیلی معناداری بین زیست انسان و دیگر گونه‌های جانوری و گیاهی و دریای مازندران یا دریای کاسپین از پیش از تاریخ در دوره سنگی وجود دارد. دریای مازندران مستقیما روی جابه‌جایی جمعی یا همان حرکت جمعیت انسانی و به دنبال آن گونه‌های زیستی دیگر تاثیر داشته‌است.»
او شاهد مثال می‌آورد و ادامه می‌دهد: «شواهدی که در محوطه تخت رستم در شهرستان نکا پیدا کردیم، نشان می‌دهد که حدود ۳۱ یا ۳۲ هزار سال قبل، ارتفاع دریای مازندران به قدری بالا بوده که محوطه تخت رستم در نکا در ساحل دریا قرار داشته و الان بین این نقطه و ساحل فعلی دریای خزر ۳۰ کیلومتر فاصله است. انسان‌ها در تخت رستم ابزارهای سنگی ساختند. در پایان دوران سنگی نوین ارتفاع دریای مازندران تا دامنه کوه البرز می‌رسیده.»

آب دریا تا کوهپایه

رمضان‌پور درباره نوسانات آب دریای کاسپین و حضور انسان تا ساحل دریا در دوران مختلف نیز می‌گوید: «شواهد باستان‌شناسی دریای کاسپین نشان می‌دهد که نوسانات آب دریا سبب شده تا انسان‌ها تا لب دریا یا ساحل حضور داشته باشند و لایه‌های ساحل دریا و کوهپایه به هم آمیخته شده. در اثر این آمیختگی یک موقعیت فوق العاده زیستی به وجود آمده‌ که یکی از بهترین‌ محل‌ها برای زندگی بوده‌است.»
این باستان‌شناس این موقعیت فوق‌العاده را بیشتر توضیح می‌دهد و می‌گوید: «شواهد باستان شناسی داریم که انسان‌ها در غار هوتو یا غار کمربند یا غار علی تپه در شرق مازندران، زندگی و فوک‌های کاسپی شکار می‌کردند که یک پستاندار دریای کاسپین است و این غارها در نزدیکی ساحل دریا بوده. این موضوع نشان می‌دهد که چقدر این ارتباط و وابستگی بین جوامع شکارگری که در کوهپایه‌های البرز زندگی می‌کردند با منابع غذایی دریایی محکم بوده‌است. از سوی دیگر اهمیت دریای مازندران و گونه‌های زیستی نشان می‌دهد که این شیوه زیست، در تاب‌آوری گونه‌های انسانی در دوره‌های آب و هوای سرد در منطقه مازندران نقش بسیار مهمی در زندگی و تکامل انسان‌ها داشته و این به دلیل جغرافیای دریای خزر و تنوع گونه‌های زیستی آن بوده‌است.»

نمونه‌هایی از کشفیات پیشین از دریای کاسپین

• لاشه کشتی ۲۸ متری چوبی

محل کشف: سواحل جنوبی دریای کاسپین

• لاشه فک خزری

محل کشف: سواحل رودسر

• لنگر کشتی روسی

محل کشف: ساحل دریا در مازندران

• مُهر سنگی با نقش خرگوش

محل کشف: سواحل سرخرود

• جواهرات، اسلحه، ظروف سفالی و بقایای انسان

محل کشف: ساحل کاسپین در قزاقستان

کد خبر 970434

• ۱۰۰ هزار سال زندگی کنار خزر

• ۱۰۰۰ میلیارد تومان اموال نامشروع ۲ مدیر سابق توقیف شد

• حامد بهداد: من افسرده و غمگینم؛ یک عده غربتی‌ دائم به ما بی‌احترامی می‌کنند | خانه دارم، ماشین دارم اما احساس می‌کنم…| ببینید

• باران تابستانی به ایران رسید | بارش شدید باران و آبگرفتگی معابر در یک شهر کشور

• معاون گروسی بدون اجازه بازرسی، تهران را ترک کرد

• الهام علی‌اف ۴۰ فروند جنگنده جدید خرید | خلبان‌ها را پاکستان آموزش می‌دهد + عکس

• تصمیم استقلال علیه آل‌کثیر؛ شرط جدایی مشخص شد

• تعداد کارت سوخت هر خانوار محدود می‌شود؟ | پزشکیان: نباید یک نفر بتواند ۴ کارت سوخت داشته باشد

• ادعای مقام نظامی صهیونیست درباره آغاز مرحله جدید جنگ

• ۱۰۰۰ میلیارد تومان اموال نامشروع ۲ مدیر سابق توقیف شد

• پیامی که از تل‌آویو به تهران مخابره شد ؛ تمرین اسرائیل از ترس تغییر چهره نبرد توسط ایران | هراس از عملیات برق‌آسا

• معاون گروسی بدون اجازه بازرسی، تهران را ترک کرد

• اگر بالای ۴۰ ساله هستید، این ۱۱ توصیه سلامت را جدی بگیرید

• ۳ بار تلاش ناموفق هواپیمای اسرائیلی برای فرود اضطراری! | لحظه چهارمین فرود هواپیما را ببینید + فیلم

• آمریکا این ۲ گروه را سازمان تروریستی نامید

• انتقاد شدید از داور بازی استقلال و تراکتور | او فقط به مانیتور نگاه می‌کرد

• قتل پسر ۱۶ساله در زورگیری خونین | زورگیران بخاطر یک گوشی او را کشتند

• امشب در تبریز جشن برگزار می‌شود | استقلال نشان داد تیم خوبی است

• گزینه‌های ایران در برابر زنگزور | کارشناسان پاسخ می‌دهند